مقایسه دوز تابشی در رادیوگرافی داخل‌دهانی و خارج‌دهانی
رادیوگرافی دندانپزشکی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیص در دندانپزشکی و تخصص‌های فک و صورت است. بدون تصویربرداری دقیق، تشخیص پوسیدگی‌های پنهان، وضعیت ریشه‌ها، استخوان و حتی موقعیت دندان‌ها دشوار خواهد بود. نگرانی بیماران درباره اشعه ایکس طبیعی است، اما خوشبختانه پیشرفت‌های فناوری دیجیتال باعث شده است که میزان تابش بسیار ناچیز و در محدوده‌ای کاملاً ایمن باشد.
در این مقاله به مقایسه دوز تابشی در رادیوگرافی داخل‌دهانی و خارج‌دهانی می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که در مرکز تخصصی سامان چگونه با رعایت استانداردهای بین‌المللی، کمترین دوز تابشی و بهترین کیفیت تصویر برای بیماران فراهم می‌شود.
رادیوگرافی داخل‌دهانی؛ دقیق و کم‌خطر
در این روش، حسگر یا فیلم کوچک داخل دهان بیمار قرار می‌گیرد و تصویری بسیار جزئی از دندان یا ناحیه مورد نظر به دست می‌آید.
انواع اصلی:
- پری‌اپیکال: بررسی کامل ریشه و بافت‌های اطراف.
- بایت‌وینگ: تشخیص پوسیدگی‌های بین‌دندانی و تحلیل استخوان.
- اکلوژال: تصویربرداری از قوس فکی یا دندان‌های نهفته.
دوز تابشی:
- پری‌اپیکال و بایت‌وینگ: ۱ تا ۵ µSv.
- اکلوژال: ۵ تا ۱۰ µSv.
- این مقدار بسیار ناچیز است و حتی کمتر از پرتوهایی است که بدن در طول چند ساعت زندگی روزمره از محیط طبیعی دریافت می‌کند.
رادیوگرافی خارج‌دهانی؛ نمای گسترده‌تر با دوز بالاتر
در رادیوگرافی خارج‌دهانی، حسگر بیرون از دهان قرار می‌گیرد و نواحی وسیع‌تری از فک و صورت بررسی می‌شود.
انواع اصلی:
- پانورکس (OPG): نمایش کلی دندان‌ها، فکین و مفصل‌های فکی.
- سفالومتری: ارزیابی روابط استخوانی و دندانی، کاربردی در ارتودنسی.
- CBCT: تصویربرداری سه‌بعدی دقیق برای ایمپلنت و جراحی.
دوز تابشی:
- پانورکس: ۱۰ تا ۳۰ µSv.
- سفالومتری: ۵ تا ۶ µSv.
- CBCT: از ۲۰ µSv (FOV کوچک) تا بیش از ۲۰۰ µSv (FOV بزرگ).
مقایسه عددی برای درک بهتر
برای تصور ساده‌تر:
- یک رادیوگرافی پری‌اپیکال ≈ معادل چند ساعت پرتو طبیعی محیط.
- یک پانورکس ≈ معادل سه روز پرتو طبیعی.
- یک CBCT با FOV بزرگ ≈ معادل چند هفته پرتو طبیعی.
چرا انتخاب روش مناسب اهمیت دارد؟
- برای پوسیدگی یا بررسی ریشه: داخل‌دهانی بهترین انتخاب است.
- برای ارتودنسی یا ارزیابی کلی: پانورکس و سفالومتری ضروری‌اند.
- برای ایمپلنت و جراحی‌های پیچیده: CBCT سه‌بعدی اطلاعات بی‌بدیل می‌دهد.
ایمنی بیماران در مرکز تخصصی سامان
در مرکز سامان (کرج)، ایمنی بیماران در اولویت است:
- استفاده از تجهیزات دیجیتال پیشرفته با کمترین دوز تابشی.
- محافظت بیماران با پیش‌بند سربی و تیروئیدکالر.
- انجام تصویربرداری فقط در صورت ضرورت بالینی.
- تهیه گزارش‌های دقیق توسط متخصصان مجرب برای جلوگیری از نیاز به تکرار تصویربرداری.
مزایای دریافت نوبت در مرکز تصویربرداری سامان
برخی از افراد به دلیل مشغله های زیاد فرصت ندارند در طول روز برای دریافت خدمات تصویربرداری به کلینیک مراجعه نمایند. اما شما می‌توانید در هر ساعت از شبانه روز برای دریافت نوبت به وبسایت مرکز سامان مراجعه نمایید. ما یک کلینیک خاص هستیم که همه روزه پذیرای شما هستیم. چنانچه یک مورد اورژانسی داشته باشید یا یک ویزیت معمولی، ما همیشه آماده خدمت‌رسانی به شما هستیم. 😊
پرسش‌های متداول
۱. آیا رادیوگرافی دندان برای بدن مضر است؟
خیر. دوز تابشی بسیار کم بوده و در محدوده‌ای کاملاً ایمن قرار دارد.
۲. کدام روش کمترین اشعه را دارد؟
رادیوگرافی‌های داخل‌دهانی (پری‌اپیکال و بایت‌وینگ) با ۱ تا ۵ µSv.
۳. آیا رادیوگرافی برای کودکان ایمن است؟
بله. با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال و محافظت سربی، کودکان نیز بدون نگرانی می‌توانند تصویربرداری انجام دهند.
۴. CBCT چه زمانی لازم است؟
زمانی که نیاز به بررسی سه‌بعدی دقیق برای ایمپلنت، جراحی یا ضایعات فکی وجود داشته باشد.
۵. چگونه میزان اشعه کاهش می‌یابد؟
با تجهیزات دیجیتال مدرن، استفاده از پیش‌بند سربی و رعایت پروتکل‌های بین‌المللی.
جمع‌بندی
- رادیوگرافی‌های داخل‌دهانی کمترین دوز تابشی را دارند و برای بررسی‌های دقیق موضعی مناسب‌اند.
- رادیوگرافی‌های خارج‌دهانی دوز بیشتری دارند، اما اطلاعات گسترده‌تری ارائه می‌دهند.
- CBCT سه‌بعدی، هرچند با دوز بالاتر، برای درمان‌های تخصصی و جراحی ارزش حیاتی دارد.
در مرکز تخصصی تصویربرداری دهان، فک و صورت سامان (کرج)، تمامی تصویربرداری‌ها با پیشرفته‌ترین تجهیزات دیجیتال و رعایت اصول ایمنی انجام می‌شود تا بیماران از بالاترین کیفیت تصویر و کمترین میزان اشعه بهره‌مند شوند.
